راهنمای تحصیل در آلمان 2024

چرا تحصیل در آلمان؟

تحصیل در آلمان صرفاً به مدارس ابتدایی و متوسطه محدود نشده و شامل یک تجربه متفاوت از بهره‌مندیِ خدمات آموزشی در مؤسسات عالی این کشور نیز می‌شود که با تضمین آینده‌ای روشن همراه است. در همین راستا برای اینکه شما عزیزان هم به‌خوبی بدانید چرا مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل طرف‌داران پروپاقرص زیادی دارد، در ادامه مروری بر مزایای تحصیل در این کشور خواهیم داشت:

• تنوع مراکز تحصیلی و برنامه‌های آموزشی: آلمان دارای بیش از ۴۰۰ دانشگاه و کالج است که بسیاری از آن‌ها جزء بهترین‌های جهان هستند!  بیش از ۲۰٫۰۰۰ برنامه تحصیلی مختلف در سیستم آموزشی این کشور وجود دارد که شما می‌توانید براساس نوع رشته تحصیلی و علاقه خود، یک انتخاب مناسب و هوشمندانه داشته باشید.
• هزینه پایین تحصیل: تحصیل در آلمان ارزان‌تر از آمریکا و بریتانیا است. حدود ۷۰ درصد از دانشگاه‌های آلمان (دانشگاه‌های دولتی) اغلب شهریه‌ای از دانشجویان بین‌المللی دریافت نمی‌کنند؛ درحالی‌که در آمریکا و بریتانیا برای این دسته از متقاضیان شهریه‌های نسبتاً بالایی در نظر گرفته شده است. بااین‌حال، اخذ پذیرش از دانشگاه‌های دولتی رایگان آلمان چندان هم آسان نیست! زیرا تعداد آنها محدود بوده و تسلط بر زبان آلمانی جزء شرایط اصلی پذیرش است. از سوی دیگر، دانشگاه‌های خصوصی این کشور هم شرایط به‌مراتب ساده‌تری داشته و برنامه‌های آموزش زبان انگلیسی ارائه می‌دهند؛ اما شهریه‌های گران‌تری دارند.
• بازار کار پررونق: این کشور از اقتصادی قوی برخوردار بوده و فرصت‌های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان فراهم می‌کند. به همین خاطر بیش از ۶۰ درصد فارغ‌التحصیلان بین‌المللی در کمتر از یک سال پس از پایان تحصیلات خود در آلمان مشغول به کار می‌شوند. 
• جذب بالای دانشجویان بین‌المللی: با فرصت طلایی مهاجرت به آلمان برای تحصیل، سالانه حدود ۳۸۰٫۰۰۰ دانشجوی بین‌المللی از ۱۸۰ کشور مختلف پذیرش می‌شوند.
• توجه به فناوری و مهندسی: در سیستم آموزشی آلمان، رشته‌های علوم و فناوری از ارزش قابل‌توجهی برخوردارند و به همین دلیل، کشور مذکور سومین مقصد محبوب برای دانشجویان بین‌المللی رشته‌های STEM است. همچنین دانشگاه‌های آلمان در زمینه‌هایی مانند فلسفه، ادبیات و تاریخ نیز برتری دارند. کانت، هگل، نیچه و هایدگر تنها برخی از فرهیختگان آلمانی هستند که سبب ایجاد تحولات عظیم در این حوزه‌ها شدند.

چگونه در آلمان دانشگاه پیدا کنیم؟

اولین چیزی که باید هنگام انتخاب دانشگاه در آلمان بدانید این است که چهار نوع مؤسسه آموزش عالی در این کشور وجود دارد که ویژگی و ماهیت هر یک به شرح زیر است: 

• دانشگاه‌ها: بر آموزش دانش نظری و تحقیق تمرکز دارند.
• دانشگاه‌های علوم کاربردی: بر آموزش از نظر رویکرد عملی پیروی می‌کنند. رایج‌ترین رشته‌های تحصیلی آن‌ها شامل فناوری، کسب‌وکار، خدمات اجتماعی و رسانه است.
• کالج‌های هنر، فیلم و موسیقی: این مراکز به‌طور کامل به مطالعه و تمرین هنر، فیلم و موسیقی اختصاص دارند؛ معمولاْ‌ برای مهاجرت تحصیلی به آلمان و ثبت‌نام در این مراکز، باید آزمون ورودی مبتنی بر استعداد را پشت سر بگذارید. طی این فرایند افراد بااستعداد خاص ممکن است حتی اگر سایر الزامات را برآورده نکنند؛ پذیرفته شوند!
• دانشگاه‌های تعاونی: این دانشگاه‌ها آموزش آکادمیک را با کار عملی ترکیب می‌کنند؛ (برنامه‌های دوگانه_ duale hochschulen).

تصمیم‌گیری درباره یکی از این چهار موردی که می‌خواهید در آن تحصیل کنید، یک انتخاب شخصی خواهد بود؛ اما چند نکته کلی وجود دارد که باید در حین تصمیم‌گیری به آن‌ها دقت کنید؛ مانند بودجه، الزامات زبان یا موقعیت دانشگاه و… . برای اینکه تصمیم‌گیری هوشمندانه و موفقیت‌آمیزی داشته باشید، در ادامه راجع‌به برخی از معیارهای مختلفی که باید در نظر بگیرید، صحبت خواهیم کرد:

1. براساس اینکه علاقه‌مند به تحصیل در چه رشته‌ای هستید، باید بررسی کنید که کدام نوع مؤسسه آموزش عالی برنامه مورد نظر شما را ارائه می‌دهد: دانشگاه‌ها، دانشگاه‌های علوم کاربردی، کالج‌های هنر، فیلم و موسیقی یا دانشگاه‌های تعاونی.
2. حالا باید زبان آموزشی مرکز انتخابی خود را بررسی کنید. طبیعتاً آلمانی زبان اصلی آموزش در اکثر دانشگاه‌های این کشور است؛ اما برخی برنامه‌ها به زبان انگلیسی هم تدریس می‌شوند.
3. همچنین باید به تفاوت‌های کلیدی بین مناطق آلمان توجه کنید:

• شرق در مقابل غرب: ساکنین شرق آلمان در مقایسه با مناطق غربی، وضعیت مالی پایین‌تری دارند؛ اما هزینه‌های زندگی هم در مناطق شرقی کمتر است.
• شمال در مقابل جنوب: جنوب آلمان به فرهنگ باواریایی سنتی مشهور است، درحالی‌که شمال این کشور تمایل به بین‌المللی‌تر بودن دارد.
• روستایی در مقابل شهری: بسیاری از دانشجویان انتخاب می‌کنند که در مناطق روستایی، مانند بایرویت، گوتینگن یا توبینگن برای داشتن یک سبک زندگی آرام‌تر و دسترسی به فعالیت‌های فضای باز تحصیل کنند. بااین‌حال، مناطق شهری فرصت‌های بیشتری برای کارآموزی، اشتغال و رویدادهای فرهنگی ارائه می‌دهند.

1. انتخاب بین دانشگاه‌های دولتی و خصوصی نیز یکی دیگر از معیارهای مهم در انتخاب دانشگاه است و در این باره باید بگوییم که اغلب دانشگاه‌های دولتی شهریه‌ای ندارند؛ اما ورود به آن‌ها بسیار سخت‌تر است و تقریباً تمام برنامه‌های تدریس شده در آن‌ها به زبان آلمانی هستند. از سوی دیگر، دانشگاه‌های خصوصی شهریه‌ای نسبتاً بالایی دارند؛ اما برنامه‌های درسی را به زبان انگلیسی هم ارائه می‌دهند و شرایط آسان‌تری برای جذب دانشجویان بین‌المللی دارند.
2. بررسی نظرات دانشجویان قبلی یا فعلی مرکز آموزشی مورد نظر برای آگاهی از سطح کیفی خدماتی که ارائه می‌دهند؛ بسیار مهم است‌.

بهترین دانشگاه‌ها در آلمان

حالا که با معیارهای مهم انتخاب دانشگاه برای مهاجرت تحصیلی به آلمان آشنا شدید، بیایید مروری بر ویژگی‌های چند مورد از بهترین مراکز آموزشی این کشور که در لیست ۹۵تاییِ دانشگاه‌های برتر آلمان در دنیا قرار دارند، داشته باشیم:

• دانشگاه فنی مونیخ: این دانشگاه به دلیل نقاط قوت خود در مهندسی و فناوری شناخته شده است و تمرکز خوبی بر تحقیق میان‌رشته‌ای و همکاری‌های بین‌المللی دارد. به‌طور مداوم طی هر دوره، به‌عنوان یکی از بهترین دانشگاه‌های آلمان و اروپا انتخاب می‌شود.
• دانشگاه لودویگ-ماکسیمیلیان (LMU) مونیخ: به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های آلمان، دانشگاه LMU در زمینه‌های مختلفی از جمله علوم‌انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی شهرت بالایی دارد. این دانشگاه در قلب مونیخ قرار گرفته و به‌خاطر صحنه فرهنگی پر جنب‌وجوش و کیفیت بالای زندگی‌اش شناخته شده است.
• دانشگاه هایدلبرگ: این دانشگاه در شهر جذاب هایدلبرگ واقع شده و تاریخچه‌ای طولانی از برتری آکادمیک و نوآوری در تحقیق دارد. به‌ویژه در زمینه‌های پزشکی، علوم طبیعی و علوم‌انسانی شناخته شده است.
• دانشگاه پزشکی چاریت- برلین: این دانشگاه یک مدرسه پزشکی و یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین مؤسسات پزشکی اروپا است. تمرکز بسیاری بر تحقیق و نوآوری در حوزه سلامت دارد و در شهر پرجنب‌وجوش برلین واقع شده است.
• دانشگاه هومبولت برلین: در سال ۱۸۱۰ تأسیس شده و تاریخچه‌ای طولانی از برتری آکادمیک دارد. به‌ویژه در زمینه‌های علوم‌انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی شناخته شده و در قلب برلین قرار گرفته است.

شرایط لازم برای تحصیل در آلمان

آلمان به‌عنوان یک مقصد محبوب برای تحصیل، طیف گسترده‌ای از دوره‌ها و برنامه‌ها را در دانشگاه‌های مشهور جهانی ارائه می‌دهد. با بیش از ۴۵۰٫۰۰۰ دانشجوی بین‌المللی که از فرصت‌های تحصیلی متنوعی در آلمان بهره‌مند هستند، این کشور به یکی از گزینه‌های اصلی دانشجویان در سراسر جهان تبدیل شده است. پس اگر قصد دارید در آلمان تحصیل کنید، در اینجا فهرستی از شرایط مورد نیاز را برایتان آماده کرده‌ایم:

• انتخاب برنامه تحصیلی: اگرچه این موضوع الزاماً یک شرط نیست؛ اما طبیعتاً اولین قدم برای تحصیل در آلمان پیداکردن یک دوره تحصیلی مناسب خواهد بود. ازاین‌رو شما باید اطلاعات کافی در مورد الزامات و معیارهای پذیرش دانشگاه‌های آلمان جمع‌آوری کنید.
• شرایط پذیرش دانشگاه: پس از پیدا کردن برنامه تحصیلی مورد علاقه، گام بعدی فهمیدن شرایط پذیرش است. باید مطمئن شوید که مدارک تحصیلی شما توسط دانشگاه مورد نظر به رسمیت شناخته شده‌اند. این به‌معنای داشتن یک مدرک ورود به دانشگاه (Hochschulzugangsberechtigung یا Abitur) است. اگر مدرک تحصیلی شما در آلمان به رسمیت شناخته شود، باید در یک دوره آماده‌سازی یک‌ساله به نام Studienkolleg شرکت کنید.
• شرکت در آزمون: برای تحصیل در برخی دانشگاه‌ها ممکن است شرکت در آزمون TestAS، برای دانشجویان بین‌المللی از کشورهای غیر اتحادیه اروپا که می‌خواهند در برنامه‌های کارشناسی ثبت‌نام کنند، الزامی باشد. همچنین، نیاز به اثبات تسلط به زبان آلمانی (برای برنامه‌های تدریس شده به زبان آلمانی) یا انگلیسی (برای برنامه‌های تدریس شده به زبان انگلیسی) خواهید داشت.
• ارائه مدارک و درخواست پذیرش: مدارک مورد نیاز برای درخواست پذیرش از دانشگاه مورد نظر به شرح زیر است:
  • فرم درخواست تکمیل شده
  • گواهینامه‌ها و مدرک پایان تحصیلات دبیرستانی
  • اثبات تسلط به زبان آلمانی/ انگلیسی 
  • کپی پاسپورت و عکس پرسنلی
  • انگیزه‌نامه و توصیه‌نامه‌ها (در صورت نیاز)
  • رزومه (CV)
  • نتایج آزمون‌های استاندارد (در صورت نیاز)

• اثبات تمکن مالی: برای دریافت ویزای دانشجویی آلمان، باید اثبات کنید که منابع مالی کافی برای پوشش هزینه‌های زندگی خود در آلمان را دارید. این مبلغ در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۱٫۹۰۴ یورو است.  بهترین راه برای ارائه اثبات منابع مالی، باز کردن یک حساب مسدود شده است.
• بیمه سلامت: داشتن بیمه سلامت برای تحصیل در آلمان ضروری است. اگر شهروند یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا/EEA یا کشوری که با آلمان توافق‌نامه بیمه اجتماعی دارد، هستید؛ شاید بتوانید از بیمه سلامت کشور خود استفاده کنید. در غیر این صورت، باید بیمه سلامت آلمانی بگیرید تا به‌عنوان مدرک بیمه درمانی برای درخواست ویزای دانشجویی و همچنین ثبت‌نام در دانشگاه ارائه دهید. در این راستا از شما انتظار می‌رود که ماهانه مبلغی حدود ۱۲۰ یورو برای بیمه سلامت خود پرداخت کنید.
• ویزای دانشجویی: اگر قصد دارید بیش از ۹۰ روز در آلمان بمانید؛ نیاز به ویزای ملی خواهید داشت. فرایند درخواست ویزا شامل جمع‌آوری مدارک لازم، حضور در مصاحبه در سفارت و انتظار برای اعلام تصمیم نهایی آن‌ها (حدوداً تا ۲۵ روز آینده) است.
• اقامتگاه: برای تحصیل در آلمان به‌عنوان یک دانشجوی بین‌المللی، گزینه‌های مختلفی مانند موارد زیر، جهت سکونت خواهید داشت:
  • خوابگاه‌های دانشجویی: به‌طور متوسط ۲۶۶٫۸۳ یورو 
  • آپارتمان‌های خصوصی: حدود ۳۶۳ یورو
  • آپارتمان‌های مشترک (WG): حدود ۸۲۰‌ یورو

همچنین به یاد داشته باشید که باید حداکثر تا دو هفته پس از ورود به آلمان، آدرس محل سکونت خود را در اداره ثبت محلی ثبت کنید.

• ثبت‌نام در دانشگاه: پس از پذیرش در دانشگاه آلمان، مرحله بعدی ثبت‌نام در دوره‌های آموزشی دانشگاه با ارائه مدارک لازم به دفتر امور دانشجویی است. طی این فرایند به شما یک شماره تحصیلی و حساب دانشگاهی داده خواهد شد که می‌توانید از آن برای استفاده از خدمات مختلف دانشگاه استفاده کنید. همچنین، کارت شناسایی دانشجویی هم دریافت می‌کنید. این کارت فقط برای شناسایی نیست؛ بلکه به‌عنوان بلیط حمل‌و‌نقل در طول ترم، کارت کتابخانه، کارت پرداخت برای کافه تریا و گذرنامه برای رویدادهای فرهنگی مختلف کاربرد دارد.  

مدارک مورد نیاز برای تحصیل در آلمان

مدارکی که برای درخواست به یک دانشگاه آلمانی نیاز دارید، ممکن است بسته به برنامه و نوع دانشگاه متفاوت باشد. بااین‌حال، لیست زیر شامل اسناد و مدارکی می‌شود که معمولاً بین الزامات تمام دانشگاه‌ها مشترک است:

1. فرم درخواست تکمیل شده: این فرم می‌تواند به‌صورت آنلاین یا کاغذی باشد.
2. کپی مدرک دیپلم یا معادل آن: این مدرک معمولاً شامل ریزنمرات یا گواهی تکمیلی تحصیلی است.
3. اثبات تسلط به زبان: برای تحصیل در آلمان به زبان انگلیسی نیاز به مدارکی مانند TOEFL یا IELTS خواهید داشت. همچنین اگر زبان تدریس برنامه انتخابی شما آلمانی باشد، برای اثبات تسلط به آن باید مدارکی مانند TestDaF یا DSH را ارائه دهید.
4. رزومه (CV): شامل سوابق تحصیلات، تجربه کاری، مهارت‌ها و دستاوردها
5. نامه انگیزه: سند مذکور باید توضیح دهد که چرا به این برنامه علاقه‌مند هستید و چرا یک کاندیدای مناسب برای برنامه تحصیلی مربوطه محسوب می‌شوید.
6. توصیه‌نامه: باید توسط معلمان، اساتید یا کارفرمایانی که می‌توانند توانایی‌های تحصیلی یا حرفه‌ای شما را تأیید کنند، نوشته شود.
7. پاسپورت یا کارت شناسایی معتبر: برای اثبات هویت و شهروندی شما 

نکته: برخی از دانشگاه‌ها ممکن است مدارک اضافی (مانند پرتفولیو آثار هنری، گواهی پزشکی و…) درخواست کنند. در این صورت باید مطمئن شوید که الزامات خاص هر دانشگاه و برنامه را به‌طور کامل قبل از درخواست خود برآورده کرده‌اید.

شرایط زبان برای تحصیل در آلمان

همان‌طور که گفتیم، برای تحصیل در آلمان باید به زبان آلمانی یا انگلیسی تسلط داشته باشید. بیشتر برنامه‌های تحصیلی، به‌خصوص در دانشگاه‌های دولتی، به زبان آلمانی تدریس می‌شوند. 

برای مثال اگر قصد تحصیل رایگان در آلمان را دارید، باید در دانشگاه‌های دولتی ثبت‌نام کنید که به‌احتمال زیاد زبان‌ اصلی تدریس در آنجا آلمانی خواهد بود؛ بنابراین باید مهارت‌های زبان آلمانی خود را با ارائه یکی از آزمون‌های زیر اثبات کنید:

• آزمون DSH یا Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang: این آزمون زبان آلمانی برای ورود به دانشگاه بوده و توسط دانشگاهی که درخواست داده‌اید برگزار می‌شود. بااین‌حال، همه دانشگاه‌ها این آزمون را ارائه نمی‌دهند. باید بررسی کنید که کدام دانشگاه‌ها آزمون DSH را برگزار می‌کنند.
• آزمون TestDaF یا Test Deutsch als Fremdsprache: این آزمون هم به‌صورت کاغذی و هم دیجیتال در مراکز آزمون ثبت‌شده در سراسر جهان برگزار می‌شود. باید مراکز موجود برای TestDaF را پیدا کنید و برای اخذ مدرک مذکور، پس از ثبت‌نام، در جلسه آزمون حاضر شوید.

همچنین اگر برای برنامه‌ای که به زبان انگلیسی تدریس می‌شود درخواست می‌دهید، باید مهارت‌های زبان انگلیسی خود را اثبات کنید. این آزمون هم شامل موارد زیر است که ابتدا باید بررسی کنید که دانشگاه مورد نظر شما کدام آزمون‌ها را قبول می‌کند:

• آزمون IELTS: برای هر بخش (شنیداری، خواندن، نوشتن و صحبت‌کردن) نمره‌ای از ۰ تا ۹ دریافت می‌کنید و یک نمره کلی هم به دست می‌آورید. دانشگاه‌های آلمان معمولاً نمره ۶٫۰ یا ۶٫۵ را درخواست می‌کنند.
• آزمون TOEFL: هر یک از چهار بخش (خواندن، شنیداری، صحبت‌کردن و نوشتن) نمره‌ای از ۰ تا ۳۰ دارد و حداکثر نمره آن ۱۲۰ است. بسیاری از دانشگاه‌ها نمره ۹۰ را برای پذیرش درخواست می‌کنند.
• آزمون PTE Academic: شما می‌توانید نمره‌ای بین ۱۰ تا ۹۰ را در سه بخش (صحبت‌کردن و نوشتن، خواندن و شنیداری) به دست آورید. برای تحصیل در مقطع کارشناسی معمولاً نمره ۶۰_۵۱ و برای مقطع کارشناسی‌ارشد نمره ۵۷_۶۷ نیاز است.
• آزمون انگلیسی دولینگو: تعداد طرف‌داران این آزمون هرساله بیشتر شده و مدرک آن توسط هزاران مؤسسه در سراسر جهان پذیرفته می‌شود. در آزمون دولینگو نمره‌ای بین ۱۰ تا ۱۶۰ دریافت می‌کنید که نمره ۱۰۰-۹۵ (معادل نمره ۶٫۰ در آیلتس) معمولاً قابل‌قبول است.

بیشتر بخوانید: نکاتی برای بهبود زبان انگلیسی قبل و بعد از مهاجرت

هزینه‌های تحصیل در آلمان

هزینه‌های تحصیل در آلمان به نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی)، سطح تحصیل (کارشناسی، کارشناسی‌ارشد یا دکتری)، منطقه محل سکونت و… بستگی دارد که در ادامه راجع به برخی از این عوامل صحبت خواهیم کرد:

• دانشگاه‌های دولتی: تحصیل در دانشگاه‌های دولتی برای دانشجویان کارشناسی رایگان است و دانشجویان بین‌المللی نیز نیازی به پرداخت شهریه ندارند. تنها هزینه‌ای که باید پرداخت شود، یک هزینه اداری جزئی (حدود ۲۶۵ یورو) در سال است. برای دوره‌های کارشناسی‌ارشد هم تنها در صورتی تحصیل رایگان است که دوره کارشناسی خود را در آلمان گذرانده و دوره کارشناسی‌ارشد نیز در همان زمینه تحصیلی باشد. تحصیل در مقطع دکتری نیز معمولاً رایگان بوده و نیاز به پرداخت شهریه ندارد؛ تنها استثنای این قاعده، منطقه بادن-وورتمبرگ است که برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا شهریه قائل می‌شود؛ اما برخی دانشگاه‌های این منطقه نیز مانند دانشگاه اشتوتگارت برای دانشجویانی که دچار مشکلات مالی هستند، امکان درخواست بخشودگی شهریه یا بازپرداخت آن را فراهم کرده‌اند.
• دانشگاه‌های خصوصی: تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی هزینه‌بر بوده و شهریه‌ها به چندین هزار یورو در سال می‌رسند. میانگین شهریه برای دوره کارشناسی ۱۰٫۰۰۰ تا ۱۵٫۰۰۰ یورو در سال و برای دوره کارشناسی‌ارشد بین ۱۰٫۰۰۰ تا ۲۰٫۰۰۰ یورو در سال است. بااین‌حال، برخی دانشگاه‌ها (مانند دانشگاه بارد در برلین) شهریه‌هایی تا ۵۰٫۰۰۰ الی ۶۰٫۰۰۰ یورو دارند. 
• هزینه‌های زندگی: به‌طور کلی، آلمان مکان مقرون‌به‌صرفه‌تری برای زندگی در مقایسه با سایر کشورهای اروپای غربی است. با کمتر از ۱۰۰۰ یورو در ماه می‌توانید زندگی کنید و اگر این را با هزینه‌های تحصیل رایگان ترکیب کنید، یک مقصد تحصیلی بسیار مقرون‌به‌صرفه خواهید داشت.

اسکان احتمالاً بزرگترین هزینه شما خواهد بود. هزینه اجاره بسته به موقعیت و متراژ آپارتمان یا اتاق متفاوت است. در شهرهای بزر‌گ‌تر مانند برلین، مونیخ یا هامبورگ، متوسط ​​اجاره یک اتاق یک نفره در یک آپارتمان مشترک از ۳۰۰ تا ۶۰۰ یورو در ماه متغیر است؛ در حالی که میانگین اجاره برای یک آپارتمان یک خوابه بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو متغیر است. در کل می‌توان به‌صورت تقریبی چنین محاسبه کرد که:

• هزینه اقامت: ۳۰۰ تا ۷۰۰ یورو در ماه 
• غذا: ۱۸۰ تا ۳۹۰ یورو در ماه 
• بیمه سلامت: ۷۰ تا ۸۶ یورو در ماه 
• حمل‌ونقل: ۴۰ تا ۱۰۰ یورو در ماه 
• خدمات رفاهی: ۸۰ تا ۱۵۰ یورو در ماه 

هزینه‌های واقعی بسته به شرایط فردی و سبک زندگی ممکن است متفاوت باشد. 

علاوه‌بر مواردی که راجع‌به هزینه‌های تحصیل در آلمان گفته شد؛ باید به این نکته هم اشاره کنیم که شما عزیزان می‌توانید با درخواست انواع طرح کمک مالی و بورسیه تحصیلی، در بخشی از هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید که در ادامه آن را توضیح می‌دهیم.

انواع بورسیه تحصیلی ارائه شده در آلمان

ازآنجایی‌که تحصیلات عالی در آلمان عمدتاً رایگان است، بورسیه تحصیلی چندانی در دسترس نیست؛ اما همچنان از طرف سازمان Begabtenförderungswerke (سازمان اصلی ارائه‌دهنده کمک‌هزینه تحصیلی و جوایز نقدی به دانشجویان در آلمان) طرح‌هایی ارائه شده که می‌تواند برای دانشجویان بین‌المللی مناسب باشد:

• بورسیه‌های DAAD: خدمات تبادل علمی آلمان (DAAD) طیف گسترده‌ای از بورسیه‌های تحصیلی را برای دانشجویان و محققان بین‌المللی برای تحصیل یا انجام تحقیقات در آلمان ارائه می‌دهد.
• بورسیه Deutschlandstipendium: این بورسیه تحصیلی مبتنی بر شایستگی است که به دانشجویان دارای استعداد و قبول شده در یک برنامه تحصیلی از دانشگاه‌های آلمانی تعلق می‌گیرد.
• بورسیه StipendiumPlus: توسط وزارت آموزش و تحقیقات فدرال (BMBF) تأمین می‌شود و از دانشجویان مستعد و متعهدی که با شرایط اجتماعی یا شخصی چالش‌برانگیز روبرو هستند، حمایت مالی می‌کند.
• بورسیه بنیادها و سازمان‌ها: بسیاری از بنیادها و سازمان‌های خصوصی در آلمان نیز بر‌اساس شایستگی تحصیلی، نیاز مالی یا سایر معیارها به دانشجویان بورسیه می‌دهند.

نکته: برای انتخاب بهترین نوع کمک‌هزینه تحصیلی باید چند فاکتور مهم را در نظر داشته باشید: واجد شرایط بودن، شرایط بورسیه، نوع حمایتی که ارائه می‌دهند و اینکه آیا بورسیه مربوطه نیازهای شما را برآورده می‌کند یا خیر، روند درخواست چقدر دشوار بوده و مبلغ بورسیه تا چه اندازه در مقایسه با سایر طرح‌ها رقابتی است.

چگونه برای تحصیل در آلمان اپلای کنیم؟

راحت‌ترین راه اپلای به دانشگاه‌ها برای مهاجرت تحصیلی به آلمان از طریق سرویس Uni-Assist است. این سرویس شما را قدم‌به‌قدم در فرایند جمع‌آوری مدارک، ارزیابی مدارک تحصیلی و ارسال درخواست به دانشگاه مورد نظر راهنمایی می‌کند. هزینه‌های اپلای به دانشگاه از طریق این سرویس برای اولین درخواست ۷۵ یورو و برای درخواست‌های بعدی ۱۵ یورو است.

البته به جای سرویس Uni-Assist می‌توانید به‌صورت مستقیم به دانشگاه اپلای کنید و با دفتر بین‌المللی دانشگاه برای دریافت راهنمایی‌های لازم تماس بگیرید. 

همچنین تفاوت‌هایی بین اپلای به دانشگاه‌های دولتی و خصوصی نیز وجود دارد؛ برای مثال در دانشگاه‌های دولتی، پذیرش بر‌اساس نمرات دبیرستان یا سیستم «Numerus Clausus» انجام می‌شود که تعداد مکان‌های موجود در یک برنامه را تعیین می‌کند. در دانشگاه‌های خصوصی هم به دلیل هزینه‌های بالاتر، تقاضا کمتر بوده و روند پذیرش آسان‌تر است.

یکی دیگر از نکات مهمی که هنگام اپلای به دانشگاه‌های آلمان باید در نظر داشته باشید، ساختار تحصیلی این کشور است. به‌طور کلی سال تحصیلی در آلمان از اول اکتبر تا ۳۰ سپتامبر سال بعد ادامه دارد و به دو ترم اصلی تقسیم می‌شود:

• ترم زمستان: از اول اکتبر تا ۳۱ مارس. دوره درسی معمولاً از اواسط اکتبر آغاز می‌شود و تا اواسط فوریه ادامه دارد و دوره امتحانات از اواخر فوریه تا اواسط مارس است؛ همچنین، تعطیلات ترم معمولاً از اواسط فوریه آغاز تا اواسط آپریل ادامه دارد.
• ترم تابستان: از اول آوریل تا ۳۰ سپتامبر. دوره درسی معمولاً از اواسط آپریل آغاز می‌شود و تا اواخر ژوئیه ادامه دارد. همچنین دوره امتحانات از اواخر ژوئیه تا اواسط اوت بوده و تعطیلات ترم از اواسط اوت تا اواسط اکتبر است.

علاوه‌بر این، سه تعطیلات کوتاه نیز در طول سال تحصیلی وجود دارد که به شرح زیر است:

• تعطیلات کریسمس: هنگام کریسمس و سال نو در اواخر دسامبر تا اوایل ژانویه.
• تعطیلات عید پاک: بسته به تاریخ عید پاک، معمولاً در مارس یا آپریل.
• تعطیلات پنطیکاست: معمولاً یک هفته در ماه می یا ژوئن (بسته به تاریخ پنطیکاست)

با این اوصاف می‌توان گفت که براساس ساختار زمان‌بندی تحصیلی در آلمان و تاریخی که دوره شما شروع می‌شود، دو مهلت برای اپلای وجود دارد: 

• ۱۵ جولای برای دوره‌هایی که در ترم زمستان آغاز می‌شوند؛
• ۱۵ ژانویه برای دوره‌هایی که در ترم تابستان آغاز می‌شود.

 البته باتوجه‌به هر دانشگاه، ممکن است تغییراتی در این برنامه وجود داشته باشد؛ بنابراین همیشه بهتر است برنامه تحصیلی و شرایط دانشگاه مورد نظر را نیز بررسی کنید.

شرایط کار برای دانشجویان بین‌المللی در آلمان

دانشجویان بین‌المللی می‌توانند تحت شرایط خاصی هم‌زمان با تحصیل در آلمان، مشغول به کار شوند. اگر شما شهروند یک کشور غیر اتحادیه اروپا هستید، مجاز به کارکردن به مدت ۱۲۰ روز کامل یا ۲۴۰ روز نیمه‌وقت در سال خواهید بود (شهروند یک کشور اتحادیه اروپا یا کشورهایی مانند ایسلند، لیختن‌اشتاین، نروژ یا سوئیس، می‌تواند بدون هیچ محدودیتی در آلمان کار کند). بااین‌حال، در تعطیلات دانشگاهی می‌توانید به‌صورت تمام‌وقت کار کنید. برای اشتغال بیشتر از این مدت، باید از آژانس فدرال کار و دفتر مهاجرت، مجوزهای لازم را دریافت کنید؛ همچنین دانشجویان بین‌المللی مجاز به کارکردن به‌صورت خوداشتغالی یا فریلنسری نیستند.

از سوی دیگر برخی از برنامه‌های تحصیلی هم ممکن است محدودیت‌های خود را در مورد ساعات کاری دانشجویان بین‌المللی در آلمان داشته باشند؛ بنابراین باید با دفتر بین‌المللی یا مرکز کاریابی دانشگاه خود برای دریافت دستورالعمل‌های خاص در این زمینه تماس بگیرید.

برای یافتن شغل، می‌توانید از پورتال‌های شغلی مخصوص دانشجویان در آلمان استفاده کنید. این پورتال‌ها شامل فرصت‌های کاری نیمه‌وقت و کارهای موقت و انعطاف‌پذیر برای دانشجویان هستند. برخی از پلتفرم‌های کاریابی محبوب عبارت‌اند از: Jobmensa، StudentJob، Nebenjob و Unicorns.

همچنین، بسیاری از دانشگاه‌های آلمان دارای مراکز کاریابی هستند که می‌توانند به دانشجویان در یافتن فرصت‌های شغلی کمک کنند و اطلاعاتی در مورد آگهی‌های شغلی، کارآموزی‌ها و رویدادهای شغلی ارائه دهند.

مسیر مهاجرتی آسان و مطمئن برای تحصیل در آلمان با استادی ۲۰۲۰

تحصیل در آلمان یک رویای جذاب برای بسیاری از دانشجویان بین‌المللی است؛ زیرا دانشگاه‌های این کشور با ارائه برنامه‌های آموزشی به زبان‌های آلمانی و انگلیسی، هزینه‌های تحصیلی پایین یا رایگان در دانشگاه‌های دولتی و فرصت‌های کاری متنوع، بستر مناسبی را جهت ادامه تحصیل و کار برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کنند. متقاضیان هم می‌توانند با رعایت شرایط لازم، در حین تحصیل خود به کار مشغول شوند و ضمن بهره‌مندی از فرصت‌های شغلی در بازار کار این کشور، بخشی از هزینه‌های مورد نیاز خود را تأمین کنند. 

پس اگر شما نیز قصد ادامه تحصیل در آلمان را دارید، مؤسسه مهاجرتی استادی ۲۰۲۰ با ارائه خدمات مشاوره و پشتیبانی در زمینه‌های مختلف تحصیلی و شغلی می‌تواند از آغاز این فرایند تا زمان اخذ ویزا و یافتن شغل‌های پاره‌وقت و اپلای به دانشگاه و… در کنارتان باشد و با بهره‌گیری از تجربه و دانش وکلای مجرب خود، شما عزیزان را در تمام مراحل این مسیر همراهی کند تا به رؤیای تحصیل و زندگی در آلمان دست یابید.